De moeder heeft automatisch het gezag over het kind. De vader heeft ook automatisch het gezag over het kind, als hij met de moeder gehuwd bij de geboorte. Als de vader later trouwt met de moeder en hij het kind heeft erkend, is er gezamenlijk gezag vanaf het huwelijk. Hetzelfde geldt bij geregistreerd partnerschap. In alle andere gevallen dient het gezag te worden aangevraagd.

Als samen het ouderlijk gezag wordt aangevraagd, kan dat zonder advocaat via de website van de rechtspraak. Bij gezag door een ouder of gezamenlijk gezag van een ouder en niet-ouder dient de rechter verzocht te worden om het gezag toe te kennen. Voor die procedure is bijstand van een advocaat verplicht.

Op grond van de wet houdt het gezag het volgende in:

• het kind verzorgen en opvoeden
• de kosten voor het kind dragen en betalen voor levensonderhoud en studie van een jongere tot 21 jaar
• de spullen en het geld van het kind beheren
• het kind wettelijk vertegenwoordigen
• verantwoordelijk zijn voor het gedrag van het kind

Bij gezag hebben ouders of heeft één ouder het gezag. Bij voogdij heeft iemand anders dan de ouder of een instelling het gezag.

De beslissing op welk adres een kind zijn/haar hoofdverblijfplaats heeft, is een gezagsbeslissing. De wijziging van het adres van een kind is dat ook. Dat betekent dat bij een verhuizing met kinderen er bij gezamenlijk gezag toestemming van allebei de ouders nodig is. Als ouders het niet eens zijn over een verhuizing, dient de ouder die met de kinderen wil verhuizen daarvoor de rechter om vervangende toestemming te vragen. De rechter beoordeelt dan of verhuizing in het belang het kind is.